Azerbaycan'ın doğu kıyılarından yaklaşık 24 kilometre uzaklıkta bulunan Kumani Bank çamur yanardağı, diğer adıyla Chigil-Deniz, 2023'ün başlarında patladı.
Çamur volkanları, tam olarak anlaşılmamış olsa da, silt ve kil gibi akışkan tortuların yeraltı katmanlarının tektonik aktivite tarafından basınçlandırıldığı, örneğin Dünya'nın kabuk levhalarının sınırlarına yakın veya hidrokarbon gazlarının birikmesiyle oluşan alanlarda meydana geliyor. Bu basınçlı tortu yukarı doğru itiliyor ve yüzeyde patlayarak çamur yığınları oluşturuyor. Patlamaları tehlikeli olabiliyor, bazen yanıcı gazlar ve hatta alev sütunları püskürebiliyor.
NASA, "Bu özellikler sadece bu gezegene özgü olmayabilir; bilim insanları, Mars'ın kuzey ovalarındaki bazı çamurlu tümseklerin, gaz ve sıvı bakımından zengin tortuların yüzeye fışkırmasıyla oluşmuş olabileceğini düşünüyor" dedi.NASA'nın Landsat 8 ve Landsat 9 uydularından gelen bir dizi görüntüde, adanın denizde ortaya çıkışı ve ertesi yılın sonuna doğru neredeyse tamamen kayboluşu kaydedildi.
NASA'ya göre, en soldaki görüntü yüzeyin altındaki yanardağın tepesini gösteriyor. 2023'te çekilen ortadaki görüntüde, tortul bir tüyle birlikte bir ada ortaya çıkıyor. 25 Aralık 2024'te çekilen son görüntüde, Kumani Bank'ın suyun üstünde önemli ölçüde küçültülmüş bir bölümü görülebiliyordu.
Geçici adayı oluşturan yanardağ olan Kumani Bank'ın böyle bir yapıya sahip olması ilk kez olmuyor.
Mayıs 1861'de bir olay, sadece 87 metre çapında ve sudan 3,5 metre yüksekte bir ada oluşturdu. 1862'nin başlarında aşındı. En güçlü patlama 1950'de gerçekleşti ve NASA'ya göre 700 metre genişliğinde ve 6 metre yüksekliğinde bir ada oluşturdu.
NASA, Azerbaycan'ın olağanüstü yüksek çamur volkanları ile öne çıktığını bildirdi. Ülke, Arap ve Avrasya tektonik plakalarının çarpıştığı noktada yer alıyor.
El Muhabir
